User:Scotfot/sandbox: Difference between revisions
(Replaced content with "Obituaries and biographies A listing of obituaries and biographies of geologists foud in UK journals {| class="wikitable" |- | | A | | B | | C | | D | | E | | F |...") Tag: Replaced |
No edit summary |
||
(110 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{{NRW}} | |||
[[File:Edward Greenly.png|thumb|Edward Greenly]] | |||
| | |||
== Edward Greenly (1861–1951) == | |||
Cofir am [[Edward Greenly D.Sc.|Edward Greenly]] yn bennaf am ei arolwg daearegol o Ynys Môn, gwaith y bu wrthi am bron pum mlynedd ar hugain o’i fywyd. | |||
| | |||
Image caption: Edward Greenly. Llun trwy garedigrwydd Terry Williams | |||
== Edward Greenly (1861–1951) == | |||
Campwaith pennaf [[Edward Greenly D.Sc.|Edward Greenly]] oedd cwblhau arolwg daearegol manwl o Ynys Môn. Cyhoeddwyd ''The Geology of Anglesey'' ([https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B01782 Volume 1] and [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B06824 Volume 2]) mewn dwy gyfrol yn 1919 ac yna yn 1920 fap daearegol ar y raddfa un fodfedd i’r filltir. Er bod rhannau o’r gwaith wedi’u diweddaru yn ystod y degawdau dilynol, erys ei astudiaeth yn glasur o fri rhyngwladol. | |||
| | |||
=== Mapio Môn === | |||
Wrth fapio ynys Môn, gwnaeth Greenly ddefnydd mawr o syniadau tectonig a ddatblygodd wrth iddo fynd i’r afael â gwaith maes cynharach yn Ucheldiroedd yr Alban. Roedd tair prif broblem yn ei wynebu: prinder brigiadau da, yn enwedig mewn ardaloedd mewndirol allweddol bwysig; presenoldeb creigiau gorchuddiol clytiog yn cuddio yn aml y baslawr Cyn-Gambriaidd hŷn; a phresenoldeb toriadau tectonig megis ffawtiau a chylchfaoedd croesrym a oedd yn aml yn rhwystro’r gwaith o gydberthyn gwahanol ddilyniannau o greigiau. Chwaraeodd ei wraig Annie Greenly (Barnard gynt), a oedd yn rhannu ei ddiddordeb mewn daeareg a diwinyddiaeth, rôl hollbwysig drwy baratoi’r mynegai i’w gyfrol. | |||
Ganed Greenly ym Mryste ac fe’i haddysgwyd yng Ngholeg Clifton. Bu’n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain, cyn ymuno â’r Arolwg Daearegol yn 1889. Yn gyntaf, bu gofyn iddo baratoi arolwg o Ucheldiroedd gogledd-orllewin yr Alban. Daeth yn ffrind agos ac yn gydweithiwr i [[Benjamin Neeve Peach - biographical information|Ben Peach]] yr oedd ei archwiliadau wedi bod yn gyfrwng i ddatrys adeiledd cymhleth yr Alban (gan gynnwys adnabod a sylweddoli arwyddocâd Gwthiad Moine). Rhoddodd Greenly y gorau i’w waith gyda’r Arolwg yn 1895 er mwyn iddo, o’i ben a’i bastwn ei hun. roi cychwyn ar ei arolwg o Ynys Môn. | |||
| | |||
=== Cyfraniadau pwysig i ddaeareg === | |||
Yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniadau pwysig i ddaeareg, cafodd Edward Greenly ei dderbyn yn aelod er anrhydedd o gymdeithasau daearegol Caeredin a Lerpwl, a Chymdeithas Hynafiaethwyr Môn. Dyfarnwyd iddo Fedal Lyell, fawr ei bri, y Gymdeithas Ddaearegol yn 1920, medal Cymdeithas Ddaearegol Lerpwl yn 1933 a doethuriaeth er anrhydedd Prifysgol Cymru yn 1920. | |||
Ar y cyd â Howel Williams, cyhoeddodd [[Edward Greenly D.Sc.|Greenly]] ''Methods of Geological Surveying'' yn 1930 a’i hunangofiant ''A Hand through Time: Memories Romantic'' and ''Geological'' a ymddangosodd yn 1938. Bu farw ym Mangor yn 1951 ac yn briodol iawn fe’i claddwyd ym mynwent Llangristiolus, Ynys Môn. Mae ei fedd wedi’i gyfnodi’n Safle Geoamrywiaeth o Bwysigrwydd Rhanbarthol (RIGS). | |||
| | [[Category:Welsh geologists]] | ||
[[Category:Pioneers of the British Geological Survey]] | |||
Revision as of 20:03, 1 September 2020
© Natural Resources Wales. All rights reserved. For use contact: Natural Resources Wales |
Edward Greenly (1861–1951)
Cofir am Edward Greenly yn bennaf am ei arolwg daearegol o Ynys Môn, gwaith y bu wrthi am bron pum mlynedd ar hugain o’i fywyd.
Image caption: Edward Greenly. Llun trwy garedigrwydd Terry Williams
Edward Greenly (1861–1951)
Campwaith pennaf Edward Greenly oedd cwblhau arolwg daearegol manwl o Ynys Môn. Cyhoeddwyd The Geology of Anglesey (Volume 1 and Volume 2) mewn dwy gyfrol yn 1919 ac yna yn 1920 fap daearegol ar y raddfa un fodfedd i’r filltir. Er bod rhannau o’r gwaith wedi’u diweddaru yn ystod y degawdau dilynol, erys ei astudiaeth yn glasur o fri rhyngwladol.
Mapio Môn
Wrth fapio ynys Môn, gwnaeth Greenly ddefnydd mawr o syniadau tectonig a ddatblygodd wrth iddo fynd i’r afael â gwaith maes cynharach yn Ucheldiroedd yr Alban. Roedd tair prif broblem yn ei wynebu: prinder brigiadau da, yn enwedig mewn ardaloedd mewndirol allweddol bwysig; presenoldeb creigiau gorchuddiol clytiog yn cuddio yn aml y baslawr Cyn-Gambriaidd hŷn; a phresenoldeb toriadau tectonig megis ffawtiau a chylchfaoedd croesrym a oedd yn aml yn rhwystro’r gwaith o gydberthyn gwahanol ddilyniannau o greigiau. Chwaraeodd ei wraig Annie Greenly (Barnard gynt), a oedd yn rhannu ei ddiddordeb mewn daeareg a diwinyddiaeth, rôl hollbwysig drwy baratoi’r mynegai i’w gyfrol.
Ganed Greenly ym Mryste ac fe’i haddysgwyd yng Ngholeg Clifton. Bu’n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain, cyn ymuno â’r Arolwg Daearegol yn 1889. Yn gyntaf, bu gofyn iddo baratoi arolwg o Ucheldiroedd gogledd-orllewin yr Alban. Daeth yn ffrind agos ac yn gydweithiwr i Ben Peach yr oedd ei archwiliadau wedi bod yn gyfrwng i ddatrys adeiledd cymhleth yr Alban (gan gynnwys adnabod a sylweddoli arwyddocâd Gwthiad Moine). Rhoddodd Greenly y gorau i’w waith gyda’r Arolwg yn 1895 er mwyn iddo, o’i ben a’i bastwn ei hun. roi cychwyn ar ei arolwg o Ynys Môn.
Cyfraniadau pwysig i ddaeareg
Yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniadau pwysig i ddaeareg, cafodd Edward Greenly ei dderbyn yn aelod er anrhydedd o gymdeithasau daearegol Caeredin a Lerpwl, a Chymdeithas Hynafiaethwyr Môn. Dyfarnwyd iddo Fedal Lyell, fawr ei bri, y Gymdeithas Ddaearegol yn 1920, medal Cymdeithas Ddaearegol Lerpwl yn 1933 a doethuriaeth er anrhydedd Prifysgol Cymru yn 1920.
Ar y cyd â Howel Williams, cyhoeddodd Greenly Methods of Geological Surveying yn 1930 a’i hunangofiant A Hand through Time: Memories Romantic and Geological a ymddangosodd yn 1938. Bu farw ym Mangor yn 1951 ac yn briodol iawn fe’i claddwyd ym mynwent Llangristiolus, Ynys Môn. Mae ei fedd wedi’i gyfnodi’n Safle Geoamrywiaeth o Bwysigrwydd Rhanbarthol (RIGS).