(56 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1:
Line 1:
== Geological Survey of Northern Ireland ==
{{NRW}}
=== Memoirs ===
[[File:Edward Greenly.png|thumb|Edward Greenly]]
B02133 1843 Report on the geology of the County of Londonderry and of parts of Tyrone and Fermanagh
== Edward Greenly (1861–1951) ==
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02134 B02134] 1910 On rock specimens dredged from the floor of the Atlantic off the coast of Ireland, and their bearing on submarine geology
Cofir am [[Edward Greenly D.Sc.|Edward Greenly]] yn bennaf am ei arolwg daearegol o Ynys Môn, gwaith y bu wrthi am bron pum mlynedd ar hugain o’i fywyd.
[http://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02135 B02135] 1910 The geological features and soils of the agricultural station of the Department of Agriculture at Ballyhaise in the County of Cavan
Image caption: Edward Greenly. Llun trwy garedigrwydd Terry Williams
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02136 B02136] 1912 The interbasaltic rocks (iron ores and bauxites) of north-east Ireland
== Edward Greenly (1861–1951) ==
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02137 B02137] 1914 The geology of Clare Island, County Mayo
Campwaith pennaf [[Edward Greenly D.Sc.|Edward Greenly]] oedd cwblhau arolwg daearegol manwl o Ynys Môn. Cyhoeddwyd ''The Geology of Anglesey'' ([https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B01782 Volume 1] and [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B06824 Volume 2]) mewn dwy gyfrol yn 1919 ac yna yn 1920 fap daearegol ar y raddfa un fodfedd i’r filltir. Er bod rhannau o’r gwaith wedi’u diweddaru yn ystod y degawdau dilynol, erys ei astudiaeth yn glasur o fri rhyngwladol.
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02138 B02138] 1922 Memoir and map of localities of minerals of economic importance and metalliferous mines in Ireland
=== Mapio Môn ===
[http://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02139 B02139] 1923 Barytes in Ireland
Wrth fapio ynys Môn, gwnaeth Greenly ddefnydd mawr o syniadau tectonig a ddatblygodd wrth iddo fynd i’r afael â gwaith maes cynharach yn Ucheldiroedd yr Alban. Roedd tair prif broblem yn ei wynebu: prinder brigiadau da, yn enwedig mewn ardaloedd mewndirol allweddol bwysig; presenoldeb creigiau gorchuddiol clytiog yn cuddio yn aml y baslawr Cyn-Gambriaidd hŷn; a phresenoldeb toriadau tectonig megis ffawtiau a chylchfaoedd croesrym a oedd yn aml yn rhwystro’r gwaith o gydberthyn gwahanol ddilyniannau o greigiau. Chwaraeodd ei wraig Annie Greenly (Barnard gynt), a oedd yn rhannu ei ddiddordeb mewn daeareg a diwinyddiaeth, rôl hollbwysig drwy baratoi’r mynegai i’w gyfrol.
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02141 B02141] 1978 Geology of the Causeway Coast : memoir for one-inch geological sheet 7: volume 1
Ganed Greenly ym Mryste ac fe’i haddysgwyd yng Ngholeg Clifton. Bu’n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain, cyn ymuno â’r Arolwg Daearegol yn 1889. Yn gyntaf, bu gofyn iddo baratoi arolwg o Ucheldiroedd gogledd-orllewin yr Alban. Daeth yn ffrind agos ac yn gydweithiwr i [[Benjamin Neeve Peach - biographical information|Ben Peach]] yr oedd ei archwiliadau wedi bod yn gyfrwng i ddatrys adeiledd cymhleth yr Alban (gan gynnwys adnabod a sylweddoli arwyddocâd Gwthiad Moine). Rhoddodd Greenly y gorau i’w waith gyda’r Arolwg yn 1895 er mwyn iddo, o’i ben a’i bastwn ei hun. roi cychwyn ar ei arolwg o Ynys Môn.
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02142 B02142] 1978 Geology of the Causeway Coast : memoir for one-inch geological sheet 7: volume 2
=== Cyfraniadau pwysig i ddaeareg ===
[https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02143 B02143] 1966 Geology of the country around Ballycastle (one inch sheet 8)
Yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniadau pwysig i ddaeareg, cafodd Edward Greenly ei dderbyn yn aelod er anrhydedd o gymdeithasau daearegol Caeredin a Lerpwl, a Chymdeithas Hynafiaethwyr Môn. Dyfarnwyd iddo Fedal Lyell, fawr ei bri, y Gymdeithas Ddaearegol yn 1920, medal Cymdeithas Ddaearegol Lerpwl yn 1933 a doethuriaeth er anrhydedd Prifysgol Cymru yn 1920.
== Memoirs (in table) ==
Ar y cyd â Howel Williams, cyhoeddodd [[Edward Greenly D.Sc.|Greenly]] ''Methods of Geological Surveying'' yn 1930 a’i hunangofiant ''A Hand through Time: Memories Romantic'' and ''Geological'' a ymddangosodd yn 1938. Bu farw ym Mangor yn 1951 ac yn briodol iawn fe’i claddwyd ym mynwent Llangristiolus, Ynys Môn. Mae ei fedd wedi’i gyfnodi’n Safle Geoamrywiaeth o Bwysigrwydd Rhanbarthol (RIGS).
{| class="wikitable"
[[Category:Welsh geologists]]
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02133 B02133] || 1843 || Report on the geology of the County of Londonderry and of parts of Tyrone and Fermanagh
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02134 B02134] || 1910 || On rock specimens dredged from the floor of the Atlantic off the coast of Ireland, and their bearing on submarine geology
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02135 B02135] || 1910 || The geological features and soils of the agricultural station of the Department of Agriculture at Ballyhaise in the County of Cavan
|-
| [http://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02136 B02136] || 1912 || The interbasaltic rocks (iron ores and bauxites) of north-east Ireland
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02137 B02137] || 1914 || The geology of Clare Island, County Mayo
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02138 B02138] || 1922 || Memoir and map of localities of minerals of economic importance and metalliferous mines in Ireland
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02139 B02139] || 1923 || Barytes in Ireland
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02141 B02141] || 1978 || Geology of the Causeway Coast : memoir for one-inch geological sheet 7: volume 1
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02142 B02142] || 1978 || Geology of the Causeway Coast : memoir for one-inch geological sheet 7: volume 2
|-
| [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B02143 B02143] || 1966 || Geology of the country around Ballycastle (one inch sheet 8)
|}
== Geological Survey of Ireland One-inch to one mile old series ==
[[Category:Pioneers of the British Geological Survey]]
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR002A_001 Sheet 02] || 1888 || Glengad Head || Geologically surveyed by Richard J. Cruise
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR003A_001 Sheet 03] || 1889 || Tory Island || Geologically surveyed by F.W. Egan and W.F. Mitchell
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR004A_001 Sheet 04] || 1890 || Dunfanaghy || Geologically surveyed by S.B. Wilkinson, J. Nolan, R.J. Cruise F. Egan and A. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR005A_001 Sheet 05] || 1890 || Carndonagh || Geologically surveyed by Richard J. Cruise
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR006A_001 Sheet 06] || 1889 || Moville || Geologically surveyed by J. Nolan, R.J. Cruise, F.W. Egan and A. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR007A_001 Sheet 07] || 1887 || Giant's Causeway || Geologically surveyed by Rich'd G. Symes, F.W. Egan and A. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR008A_001 Sheet 08] || 1887 || Ballycastle || Geologically surveyed by Rich'd G. Symes and Alex. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR008B_001 Sheet 08] || 1907 || Ballycastle || Geologically surveyed by Rich'd G. Symes and Alex. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR009A_001 Sheet 09] || 1889 || Gweedore || Geologically surveyed by Joseph Nolan, F.W. Egan and J.R. Kilroe
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR010A_001 Sheet 10] || 1890 || Kilmacrenan || Geologically surveyed by G.H. Kinahan, S.B. Wilkinson, J. Nolan and A. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR011A_001 Sheet 11] || 1890 || Londonderry || Geologically surveyed by G.H. Kinahan, J. Nolan and R.J. Cruise
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR012A_001 Sheet 12] || 1884 || Newtown Limavady || Geologically surveyed by J. Nolan and F.W. Egan
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR031A_001 Sheet 31] || 1888 || Ballyshannon || Rich'd G. Symes and W.F. Mitchell
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR032A_001 Sheet 32] || 1885 || Pettigoe || Geologically surveyed by Rich'd G. Symes, S.B. Wilkinson and W.F. Mitchell
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR033A_001 Sheet 33] || 1885 || Omagh || Geologically surveyed by R.G. Symes, S.B. Wilkinson, J. Nolan and J.R. Kilroe
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR034A_001 Sheet 34] || 1887 || Ballygawley || Geologically surveyed by J. Nolan and E.T. Hardman
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR035A_001 Sheet 35] || 1875 || Dungannon || Geologically surveyed by Edward T. Hardman
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR036B_001 Sheet 36] || 1876 || Belfast || Geologically surveyed by G.V. Du Noyer, J.J. Warren and W.B. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR036A_001 Sheet 36] || 1870 || Belfast || Surveyed by G.V. Du Noyer, J.J. Warren and W.B. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR037A_001 Sheet 37] || 1869 || Newtown Ards || Surveyed by G.V. Du Noyer, J.L. Warren and W.B. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR037C_001 Sheet 37] || 1900 || Newtown Ards || Surveyed by G.V. Du Noyer, J.L. Warren and W.B. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR038A_001 Sheet 38] || 1869 || [Part of the coast of Down] || Surveyed by G.V. Du Noyer, J.L. Warren and W.B. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR038B_001 Sheet 38] || 1898 || [Part of the coast of Down] || Surveyed by G.V. Du Noyer, J.L. Warren and W.B. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR039A_001 Sheet 39] || 1878 || [Erriss Head] || Geologically surveyed by W.B. Leonard and Alex. McHenry
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR040A_001 Sheet 40] || 1877 || [Benwee Head] || Geologically surveyed by W.A. Traill and H. Leonard
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR041A_001 Sheet 41] || 1877 || [Downpatrick Head] || Geologically surveyed by Richard G. Symes
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR042A_001 Sheet 42] || 1883 || [Part of Sligo] || Geologically surveyed by Richard G. Symes and Edward T. Hardman
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR043A_001 Sheet 43] || 1885 || Manor Hamilton || Geologically surveyed by R.G. Symes, S.W. Wilkinson and E.T. Hardman
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR044B_001 Sheet 44] || 1913 || Derrygonnelly || Geologically surveyed by S.B. Wilkinson and R.G. Symes. Re-edited 1913.
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR045A_001 Sheet 45] || 1881 || Enninskillen || Geologically surveyed by S.B. Wilkinson and J.R. Kilroe
|-
| [https://www.largeimages.bgs.ac.uk/iip/irishmaps.html?id=IR046A_001 Sheet 46] || 1881 || Clogher || Geologically surveyed by Joseph Nolan, Richard J. Cruise and J.R. Kilroe
Cofir am Edward Greenly yn bennaf am ei arolwg daearegol o Ynys Môn, gwaith y bu wrthi am bron pum mlynedd ar hugain o’i fywyd.
Image caption: Edward Greenly. Llun trwy garedigrwydd Terry Williams
Edward Greenly (1861–1951)
Campwaith pennaf Edward Greenly oedd cwblhau arolwg daearegol manwl o Ynys Môn. Cyhoeddwyd The Geology of Anglesey (Volume 1 and Volume 2) mewn dwy gyfrol yn 1919 ac yna yn 1920 fap daearegol ar y raddfa un fodfedd i’r filltir. Er bod rhannau o’r gwaith wedi’u diweddaru yn ystod y degawdau dilynol, erys ei astudiaeth yn glasur o fri rhyngwladol.
Mapio Môn
Wrth fapio ynys Môn, gwnaeth Greenly ddefnydd mawr o syniadau tectonig a ddatblygodd wrth iddo fynd i’r afael â gwaith maes cynharach yn Ucheldiroedd yr Alban. Roedd tair prif broblem yn ei wynebu: prinder brigiadau da, yn enwedig mewn ardaloedd mewndirol allweddol bwysig; presenoldeb creigiau gorchuddiol clytiog yn cuddio yn aml y baslawr Cyn-Gambriaidd hŷn; a phresenoldeb toriadau tectonig megis ffawtiau a chylchfaoedd croesrym a oedd yn aml yn rhwystro’r gwaith o gydberthyn gwahanol ddilyniannau o greigiau. Chwaraeodd ei wraig Annie Greenly (Barnard gynt), a oedd yn rhannu ei ddiddordeb mewn daeareg a diwinyddiaeth, rôl hollbwysig drwy baratoi’r mynegai i’w gyfrol.
Ganed Greenly ym Mryste ac fe’i haddysgwyd yng Ngholeg Clifton. Bu’n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain, cyn ymuno â’r Arolwg Daearegol yn 1889. Yn gyntaf, bu gofyn iddo baratoi arolwg o Ucheldiroedd gogledd-orllewin yr Alban. Daeth yn ffrind agos ac yn gydweithiwr i Ben Peach yr oedd ei archwiliadau wedi bod yn gyfrwng i ddatrys adeiledd cymhleth yr Alban (gan gynnwys adnabod a sylweddoli arwyddocâd Gwthiad Moine). Rhoddodd Greenly y gorau i’w waith gyda’r Arolwg yn 1895 er mwyn iddo, o’i ben a’i bastwn ei hun. roi cychwyn ar ei arolwg o Ynys Môn.
Cyfraniadau pwysig i ddaeareg
Yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniadau pwysig i ddaeareg, cafodd Edward Greenly ei dderbyn yn aelod er anrhydedd o gymdeithasau daearegol Caeredin a Lerpwl, a Chymdeithas Hynafiaethwyr Môn. Dyfarnwyd iddo Fedal Lyell, fawr ei bri, y Gymdeithas Ddaearegol yn 1920, medal Cymdeithas Ddaearegol Lerpwl yn 1933 a doethuriaeth er anrhydedd Prifysgol Cymru yn 1920.
Ar y cyd â Howel Williams, cyhoeddodd GreenlyMethods of Geological Surveying yn 1930 a’i hunangofiant A Hand through Time: Memories Romantic and Geological a ymddangosodd yn 1938. Bu farw ym Mangor yn 1951 ac yn briodol iawn fe’i claddwyd ym mynwent Llangristiolus, Ynys Môn. Mae ei fedd wedi’i gyfnodi’n Safle Geoamrywiaeth o Bwysigrwydd Rhanbarthol (RIGS).