(20 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1:
Line 1:
{| class="wikitable"
{{NRW}}
|-
| |[[User:Scotfot/sandbox#A|A]]
| |[[User:Scotfot/sandbox#B|B]]
| |[[#C]]
| |[[#D]]
| |[[#E]]
| |[[#F]]
| |[[#G]]
| |[[#H]]
| |[[#I]]
| |[[#J]]
| |[[#K]]
| |[[#L]]
| |[[#M]]
| |[[#N]]
| |[[#O]]
| |[[#P]]
| |[[#Q]]
| |[[#R]]
| |[[#S]]
| |[[#T]]
| |[[#U]]
| |[[#V]]
| |[[#W]]
| |[[#X]]
| |[[#Y]]
| |[[#Z]]
|-
|}
__NOTOC__
== A ==
[[Thomas Adams|Adams, Thomas]]
[[File:Edward Greenly.png|thumb|Edward Greenly]]
[[James Knox Allan|Allan, James Knox]]
== Edward Greenly (1861–1951) ==
[[Henry Attwool Allen|Allen, Henry Attwool]]
Cofir am [[Edward Greenly D.Sc.|Edward Greenly]] yn bennaf am ei arolwg daearegol o Ynys Môn, gwaith y bu wrthi am bron pum mlynedd ar hugain o’i fywyd.
[[Ernest Masson Anderson M.A., B.Sc. (Edinburgh)|Anderson, Ernest Masson]]
Image caption: Edward Greenly. Llun trwy garedigrwydd Terry Williams
[[Frederick William Anderson Dr.|Anderson, Frederick William]]
== Edward Greenly (1861–1951) ==
[[William Anderson|Anderson, William]]
Campwaith pennaf [[Edward Greenly D.Sc.|Edward Greenly]] oedd cwblhau arolwg daearegol manwl o Ynys Môn. Cyhoeddwyd ''The Geology of Anglesey'' ([https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B01782 Volume 1] and [https://pubs.bgs.ac.uk/publications.html?pubID=B06824 Volume 2]) mewn dwy gyfrol yn 1919 ac yna yn 1920 fap daearegol ar y raddfa un fodfedd i’r filltir. Er bod rhannau o’r gwaith wedi’u diweddaru yn ystod y degawdau dilynol, erys ei astudiaeth yn glasur o fri rhyngwladol.
[[George Edward Andrews|Andrews, George Edward]]
=== Mapio Môn ===
[[William Talbot Aveline|Aveline, William Talbot]]
Wrth fapio ynys Môn, gwnaeth Greenly ddefnydd mawr o syniadau tectonig a ddatblygodd wrth iddo fynd i’r afael â gwaith maes cynharach yn Ucheldiroedd yr Alban. Roedd tair prif broblem yn ei wynebu: prinder brigiadau da, yn enwedig mewn ardaloedd mewndirol allweddol bwysig; presenoldeb creigiau gorchuddiol clytiog yn cuddio yn aml y baslawr Cyn-Gambriaidd hŷn; a phresenoldeb toriadau tectonig megis ffawtiau a chylchfaoedd croesrym a oedd yn aml yn rhwystro’r gwaith o gydberthyn gwahanol ddilyniannau o greigiau. Chwaraeodd ei wraig Annie Greenly (Barnard gynt), a oedd yn rhannu ei ddiddordeb mewn daeareg a diwinyddiaeth, rôl hollbwysig drwy baratoi’r mynegai i’w gyfrol.
== B ==
Ganed Greenly ym Mryste ac fe’i haddysgwyd yng Ngholeg Clifton. Bu’n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain, cyn ymuno â’r Arolwg Daearegol yn 1889. Yn gyntaf, bu gofyn iddo baratoi arolwg o Ucheldiroedd gogledd-orllewin yr Alban. Daeth yn ffrind agos ac yn gydweithiwr i [[Benjamin Neeve Peach - biographical information|Ben Peach]] yr oedd ei archwiliadau wedi bod yn gyfrwng i ddatrys adeiledd cymhleth yr Alban (gan gynnwys adnabod a sylweddoli arwyddocâd Gwthiad Moine). Rhoddodd Greenly y gorau i’w waith gyda’r Arolwg yn 1895 er mwyn iddo, o’i ben a’i bastwn ei hun. roi cychwyn ar ei arolwg o Ynys Môn.
Bailey, Edward Battersby
=== Cyfraniadau pwysig i ddaeareg ===
Baily, William Hellier
Yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniadau pwysig i ddaeareg, cafodd Edward Greenly ei dderbyn yn aelod er anrhydedd o gymdeithasau daearegol Caeredin a Lerpwl, a Chymdeithas Hynafiaethwyr Môn. Dyfarnwyd iddo Fedal Lyell, fawr ei bri, y Gymdeithas Ddaearegol yn 1920, medal Cymdeithas Ddaearegol Lerpwl yn 1933 a doethuriaeth er anrhydedd Prifysgol Cymru yn 1920.
Barrow, George
Ar y cyd â Howel Williams, cyhoeddodd [[Edward Greenly D.Sc.|Greenly]] ''Methods of Geological Surveying'' yn 1930 a’i hunangofiant ''A Hand through Time: Memories Romantic'' and ''Geological'' a ymddangosodd yn 1938. Bu farw ym Mangor yn 1951 ac yn briodol iawn fe’i claddwyd ym mynwent Llangristiolus, Ynys Môn. Mae ei fedd wedi’i gyfnodi’n Safle Geoamrywiaeth o Bwysigrwydd Rhanbarthol (RIGS).
Bauerman, Hilary
[[Category:Welsh geologists]]
Bennett, Francis James
[[Category:Pioneers of the British Geological Survey]]
Cofir am Edward Greenly yn bennaf am ei arolwg daearegol o Ynys Môn, gwaith y bu wrthi am bron pum mlynedd ar hugain o’i fywyd.
Image caption: Edward Greenly. Llun trwy garedigrwydd Terry Williams
Edward Greenly (1861–1951)
Campwaith pennaf Edward Greenly oedd cwblhau arolwg daearegol manwl o Ynys Môn. Cyhoeddwyd The Geology of Anglesey (Volume 1 and Volume 2) mewn dwy gyfrol yn 1919 ac yna yn 1920 fap daearegol ar y raddfa un fodfedd i’r filltir. Er bod rhannau o’r gwaith wedi’u diweddaru yn ystod y degawdau dilynol, erys ei astudiaeth yn glasur o fri rhyngwladol.
Mapio Môn
Wrth fapio ynys Môn, gwnaeth Greenly ddefnydd mawr o syniadau tectonig a ddatblygodd wrth iddo fynd i’r afael â gwaith maes cynharach yn Ucheldiroedd yr Alban. Roedd tair prif broblem yn ei wynebu: prinder brigiadau da, yn enwedig mewn ardaloedd mewndirol allweddol bwysig; presenoldeb creigiau gorchuddiol clytiog yn cuddio yn aml y baslawr Cyn-Gambriaidd hŷn; a phresenoldeb toriadau tectonig megis ffawtiau a chylchfaoedd croesrym a oedd yn aml yn rhwystro’r gwaith o gydberthyn gwahanol ddilyniannau o greigiau. Chwaraeodd ei wraig Annie Greenly (Barnard gynt), a oedd yn rhannu ei ddiddordeb mewn daeareg a diwinyddiaeth, rôl hollbwysig drwy baratoi’r mynegai i’w gyfrol.
Ganed Greenly ym Mryste ac fe’i haddysgwyd yng Ngholeg Clifton. Bu’n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain, cyn ymuno â’r Arolwg Daearegol yn 1889. Yn gyntaf, bu gofyn iddo baratoi arolwg o Ucheldiroedd gogledd-orllewin yr Alban. Daeth yn ffrind agos ac yn gydweithiwr i Ben Peach yr oedd ei archwiliadau wedi bod yn gyfrwng i ddatrys adeiledd cymhleth yr Alban (gan gynnwys adnabod a sylweddoli arwyddocâd Gwthiad Moine). Rhoddodd Greenly y gorau i’w waith gyda’r Arolwg yn 1895 er mwyn iddo, o’i ben a’i bastwn ei hun. roi cychwyn ar ei arolwg o Ynys Môn.
Cyfraniadau pwysig i ddaeareg
Yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniadau pwysig i ddaeareg, cafodd Edward Greenly ei dderbyn yn aelod er anrhydedd o gymdeithasau daearegol Caeredin a Lerpwl, a Chymdeithas Hynafiaethwyr Môn. Dyfarnwyd iddo Fedal Lyell, fawr ei bri, y Gymdeithas Ddaearegol yn 1920, medal Cymdeithas Ddaearegol Lerpwl yn 1933 a doethuriaeth er anrhydedd Prifysgol Cymru yn 1920.
Ar y cyd â Howel Williams, cyhoeddodd GreenlyMethods of Geological Surveying yn 1930 a’i hunangofiant A Hand through Time: Memories Romantic and Geological a ymddangosodd yn 1938. Bu farw ym Mangor yn 1951 ac yn briodol iawn fe’i claddwyd ym mynwent Llangristiolus, Ynys Môn. Mae ei fedd wedi’i gyfnodi’n Safle Geoamrywiaeth o Bwysigrwydd Rhanbarthol (RIGS).